Vrouwencirkels: Een eeuwenoude bedding voor verbinding en vrouwelijke kracht

De nood aan verbinding

In onze moderne tijd, waarin snelheid, productiviteit en mentale druk de boventoon voeren, zoeken steeds meer vrouwen naar vertraging, verbinding en betekenis. Vrouwencirkels bieden precies dat: een plek waar je welkom bent zoals je bent, waar het tempo lager ligt en waar vrouwelijke wijsheid weer tot leven komt. Maar deze cirkels zijn geen nieuwe trend. Ze bestaan al duizenden jaren.

De geschiedenis van vrouwencirkels

Vrouwencirkels zijn diep geworteld in onze menselijke geschiedenis. In prehistorische samenlevingen leefden mensen in nauwe verbinding met de natuur en met elkaar. De rol van vrouwen in deze gemeenschappen was essentieel, niet alleen als moeders, maar ook als genezers, priesteressen en kennisdragers. Archeologische vondsten en antropologisch onderzoek wijzen op het bestaan van vrouwelijke bijeenkomsten die een rituele, spirituele én sociale functie hadden.

Red Tents en Maanhutten

In veel inheemse culturen, zoals bij de Native Americans, bestonden er zogenaamde moontime lodges of maanhutten. Tijdens hun menstruatie trokken vrouwen zich terug uit het dagelijks leven. Niet omdat ze onrein waren, maar omdat deze periode als krachtig en heilig werd gezien. Het was een tijd van introspectie, droomwerk, wijsheid en orakelachtige inzichten. Deze bijeenkomsten boden ook een veilige plek om ervaringen te delen, pijn te verwerken of kennis door te geven.

In het Midden-Oosten en sommige delen van Afrika bestonden red tents, waar vrouwen samenkwamen rond vrouwelijke thema’s zoals geboorte, seksualiteit, cyclus en verlies. Deze tradities, kennis en rituelen werden van moeder op dochter doorgegeven.

Vrouwelijke spiritualiteit in oude culturen

In de oude culturen van Mesopotamië, het oude Egypte, Griekenland en later in Keltische en Germaanse tradities speelden vrouwelijke godinnen een centrale rol. Vrouwen kwamen samen in tempels, op heilige plaatsen of in natuurlijke omgevingen om de vrouwelijke aspecten van het goddelijke te eren: vruchtbaarheid, creativiteit, intuïtie, dood en wedergeboorte.

Met de opkomst van patriarchale religieuze systemen en de marginalisering van vrouwelijke kennis, verdwenen veel van deze tradities.

De heropleving van vrouwencirkels in de moderne tijd

Sinds de jaren ’60 en ’70, met de tweede feministische golf en de hernieuwde interesse in spiritualiteit en persoonlijke groei, keren vrouwencirkels langzaam terug. Eerst in kleine spirituele gemeenschappen of new age kringen, maar de laatste jaren ook breder maatschappelijk gedragen.

Dankzij auteurs als Clarissa Pinkola Estés (Women Who Run With the Wolves) en Jean Shinoda Bolen (The Millionth Circle, Goddesses in Everywoman) kregen vrouwencirkels ook meer aandacht in psychologische en therapeutische contexten. Bolen stelt dat elke vrouwencirkel bijdraagt aan het helen van het collectieve vrouwelijke bewustzijn — en dat wanneer er genoeg cirkels zijn (‘the millionth circle’), er een collectieve verschuiving plaatsvindt in de wereld.

Vandaag zie je vrouwencirkels in allerlei vormen: van intieme bijeenkomsten in huiskamers tot grootschalige retreats, van seculiere vrouwennetwerken tot sjamanistische ceremonies. Er is geen vaste vorm, en dat is juist de kracht ervan.

Bij sommigen heerst de overtuiging dat vrouwencirkels een ruimte zouden zijn voor verzet tegen het patriarchaat, maar de meeste cirkels ontstaan niet vanuit deze feministische motieven, maar net omdat er gezocht wordt naar zingeving en aantrekking is voor de rituele elementen in de vrouwencirkel.

De kenmerken van een vrouwencirkel

Hoewel de vorm en thema kan verschillen, delen de meeste vrouwencirkels een aantal essentiële elementen:

• In een ronde zitten: In een cirkel is er geen hiërarchie. Iedereen is gelijkwaardig.

• Intuïtieve bedding: Er is ruimte voor wat wil ontstaan, zonder prestatiedruk.

• Luisteren zonder oordeel: Delen vanuit het hart en gehoord worden, zonder (ongevraagd) advies.

• Rituelen: Symbolische handelingen geven betekenis en verankering.

• Verbinding: Zowel met jezelf (lichaam, je intuïtie,…), de andere vrouwen en met wat groters is dan jezelf (de natuur, het cyclische leven, het spirituele).

Waarom kiezen steeds meer vrouwen voor een vrouwencirkel?

De voordelen van vrouwencirkels zijn voelbaar, ook al zijn ze soms moeilijk in woorden te vatten:

• Psychologisch: Je ervaart erkenning, herkenning en acceptatie. Het vermindert gevoelens van isolatie of ‘anders zijn’.

• Emotioneel: In een veilige omgeving mag je gevoelens uiten en verwerken. Dat werkt helend.

• Spiritueel: Cirkels nodigen uit tot verstilling, reflectie en contact met je intuïtie of je ‘hogere zelf’.

• Lichaamsbewustzijn: Door cyclisch werk en oefeningen (zoals adem, dans of meditatie) kom je weer in contact met je lichaam.

• Gemeenschapsvorming: In een tijd van individualisering bouwen vrouwencirkels aan een gevoel van gemeenschap, zusterschap en sociale steun.

Soorten vrouwencirkels

Vrouwencirkels bestaan in talloze vormen en worden vaak afgestemd op een thema, levensfase, seizoen of innerlijk proces. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat ze een veilige ruimte bieden waar vrouwen samenkomen om te verbinden, te delen en te groeien. Hieronder vind je een overzicht van veelvoorkomende soorten vrouwencirkels, met bijbehorende thema’s en rituelen die aan bod kunnen komen.

1. Cacaocirkels: hartopenend en verbindend

“Cacaocirkels zijn bijzonder geschikt voor vrouwen die op een liefdevolle manier willen vertragen, het hart openen en verbinden met zichzelf en anderen.”

Een cacaocirkel is een ceremoniële vrouwencirkel waarin rauwe, ceremoniële cacao wordt gedronken. Deze cacao, afkomstig uit Midden- en Zuid-Amerika, wordt al eeuwenlang gebruikt als plantmedicijn en staat bekend om haar zachte, hartopenende werking.

Wat kan er aan bod komen:

• Intenties zetten en dankbaarheid uitspreken

• Hartmeditatie of visualisatie

• Delen vanuit het hart

• Klankwerk of mantra zingen

• Rituelen met bloemen of intentiekaartjes

• Vrije beweging of dans

2. Cycluscirkels: leven volgens je innerlijke seizoenen

“Cycluscirkels versterken het lichaamsbewustzijn en het vertrouwen in je eigen ritme en dat van de natuur rond en binnenin ons.”

In cycluscirkels staat de vrouwelijke cyclus centraal: menstruatie, vruchtbaarheid, PMS, de invloed van de maan, en het ritme van de vier innerlijke seizoenen (innerlijke winter, lente, zomer en herfst). Deze cirkels helpen vrouwen om hun natuurlijke cyclische aard te herkennen en er beter mee samen te leven.

Wat kan er aan bod komen:

• Educatie over hormonale en energetische cycli

• Persoonlijke reflectie op je cyclusfase

• Maanmeditaties of visualisaties

• Creatieve verwerking (tekenen, schrijven, cycluswiel maken)

• Oefeningen om je lichaamstaal en grenzen te leren herkennen

3. Creatieve vrouwencirkels: expressie als heling

“ Creatieve cirkels zijn heel fijn voor vrouwen die minder makkelijk praten, maar wel veel voelen, of voor wie vanuit het hoofd terug wil zakken naar het lichaam.”

Creativiteit is een krachtige vorm van innerlijke expressie. In creatieve vrouwencirkels ligt de nadruk niet op ‘iets moois maken’, maar op het proces: je intuïtie volgen, expressie geven aan wat er in je leeft, en zonder oordeel creëren.

Wat kan er aan bod komen:

• Intuïtief schilderen of tekenen

• Boetseren met klei of werken met natuurlijke materialen

• Vision boards of soulcollages maken

• Dagboekschrijven of poëzie

• Rituelen waarbij creaties worden verbrand, begraven of gedeeld

4. Seizoenscirkels / Jaarwielcirkels: leven in verbinding met de natuur

“Deze cirkels versterken de verbinding tussen vrouw, aarde en het universum. Ze nodigen uit om cyclisch en intuïtief te leven.”

Seizoenscirkels vertrekken vanuit de 4 seizoenen. Hierbij staat leven op het ritme van de natuur centraal.

Jaarwielcirkels gaan nog iets dieper en zijn afgestemd op de acht jaarfeesten uit het Keltisch jaarwiel: Imbolc, Ostara, Beltane, Litha, Lughnasadh, Mabon, Samhain en Yule. Elke viering is verbonden met een overgang in de natuur én een innerlijke beweging.

Wat kan er aan bod komen:

• Rituelen rond loslaten of manifesteren (bv. vuur, aarde, bloemen)

• Themarondes rond vruchtbaarheid, rust, donkerte of oogsten

• Seizoensgebonden kruiden, thee of orakels

• Deelrondes en meditatie afgestemd op het jaargetijde

• Natuurbeleving of buitenrituelen

5. Overgangscirkels: helende bedding voor transitie

“Deze cirkels bieden ruimte voor integratie, verwerking en hergeboorte.”

Deze cirkels richten zich op vrouwen in een overgangsfase. Denk aan zwangerschap, geboorte, miskraam, abortus, scheiding, burn-out, menopauze of rouw. De kracht van de cirkel ligt hier in erkennen, dragen en helen.

Mogelijke inhoud:

• Ceremoniële afronding of bekrachtiging van een levensfase

• Rituelen met symbolische handelingen (zoals touwceremonies, transformatiekracht via vuur of water)

• Delen van verhalen en emoties in een veilige setting

• Werken met archetypes zoals de moeder, de wijze vrouw of de vrouw in rouw

• Stilte, ademwerk of zachte aanraking (samen huilen, handen vasthouden, zingen)

6. Moeder- en dochtercirkels: generaties in verbinding

“Deze cirkels verdiepen de vrouwelijke verbinding binnen families en eren de lijn van vrouwen die ons voorgingen.”

Moeder-dochtercirkels zijn gericht op het versterken van de band tussen generaties, of op het vieren van overgangsmomenten zoals de eerste menstruatie (menarche). Ze kunnen ook meerlagig zijn: met grootmoeders, moeders en dochters samen.

Typische onderdelen:

• Rituelen rond vrouw-wording of ouder worden

• Samen creatieve werkvormen doen (bv. bloemenkronen, kettingen maken)

• Oefeningen rond luisteren en spiegelen

• Zachte lichaamsgerichte werkvormen (zoals massage of samen ademen)

• Delen van familieverhalen of vrouwelijke lijn-energie.

7. Archetypische of godinnencirkels: werken met innerlijke vrouwelijke krachten

“Deze cirkels verdiepen het zelfbewustzijn en brengen vaak verrassende lagen van kracht, sensualiteit of intuïtie naar boven.”

In deze cirkels staat het werken met vrouwelijke archetypes of godinnen centraal. Denk aan de oermoeder, de priesteres, de krijgster, de minnares of de wijze vrouw. Elke archetype belichaamt een aspect van onze vrouwelijke natuur en nodigt uit tot zelfonderzoek en expressie.

Inhoudelijke mogelijkheden:

• Visualisaties of meditaties om contact te maken met een archetype

• Rollenspel, dans of expressie vanuit een bepaald aspect

• Werken met mythen, verhalen of orakelkaarten

• Creatieve opdrachten rond innerlijke beleving

• Rituelen om aspecten van jezelf te versterken of los te laten

Elke vrouwencirkel is uniek. De magie zit niet alleen in het thema of de werkvorm, maar vooral in de energie die ontstaat tussen vrouwen die samen durven zakken, delen en luisteren. Of je nu kiest voor een zachte cacaocirkel, een krachtige rouwcirkel of een speelse creatieve cirkel — je stapt altijd anders buiten dan je bent binnengekomen.

herinneren wat we nooit zijn vergeten

Vrouwencirkels zijn geen hype, maar een herinnering. Een herinnering aan hoe vrouwen altijd al samenkwamen. Hoe we gedeeld hebben, gerouwd, gevierd, gelachen en geheeld — lang voordat we woorden als ‘sisterhood’ en ‘holding space’ kenden. Wat vandaag vrouwencirkel heet, is eigenlijk een thuiskomen. In jezelf, in je lichaam, in de collectieve bedding van het vrouw-zijn.

Voel jij een verlangen om deel te nemen aan een vrouwencirkel? Neem een kijkje op mijn event-pagina.